سیاست‌های تقسیم سود در کسب‌وکار

فهرست محتوا:

سود سهام
سیاست تقسیم سود 
انواع سیاست تقسیم سود
معایب و مزایای سیاست تقسیم سود (سود سهام ویژه)
چرا سیاست تقسیم سود یک شرکت مهم است؟
عوامل مؤثر بر تقسیم سود و سهام
قوانین حاکم بر تقسیم سود
 

درک سود سهام برای سرمایه‌گذاران مهم است. اگر در بخش مدیریت مالی فعالیت دارید و یا مدیریت یک کسبوکار را بر عهده دارید، باید درمورد سیاست‌های تقسیم سود و قوانین حاکم بر سود، مزایا و معایب پرداخت سود و... اطلاعات داشته باشید. در این توضیح می‌دهیم که سود سهام چیست، سیاست‌های تقسیم سود شرکت‌های مختلف چگونه متفاوت است و چگونه عملکرد سهام تقسیم سود را تجزیه و تحلیل کنیم.

سود سهام یک پرداخت نقدی منظم است که یک شرکت به سهامداران خود از طریق درآمد حاصل از سود، ذخایر نقدی یا حتی بدهی انجام می‌دهد. سود سهام را می‌توان به صورت سه ماهه، شش ماهه یا سالانه پرداخت کرد. پرداخت به ازای هر سهم انجام می‌شود. پرداخت سود سهام به عنوان پاداشی برای سرمایه‌گذارانی تلقی می‌شود که برای کمک به رشد شرکت، پولی را در اختیار شرکت گذاشته‌اند. پرداخت سود به صورت نقدی و سهام، صورت می‌گیرد.
 اکثریت پرداخت سود سهام به سهامداران به صورت نقدی انجام می‌شود. با این حال راه‌های دیگری مانند انتشار سهام جدید برای سرمایه‌گذاران وجود دارد.  

سیاست تقسیم سود بر اساس انواع سود تعیین می‌کند که چه مقدار وجه نقد به سهامداران بازگردانده می‌شود. زمانی که یک شرکت تصمیم به پرداخت سود سهام می‌گیرد، باید به درآمد خود نگاه کند و تصمیم بگیرد که چه مقدار از آن را می‌خواهد در شرکت نگه دارد تا رشد آینده را تقویت کند و چه مقدار از آن را می‌خواهد به سرمایه‌گذاران بازگرداند. اگر شرکت سال بدی را پشت سر گذاشته باشد و سود کافی برای پوشش نیاز‌های سرمایه خود و پرداخت سود سهام نداشته باشد، اما معتقد است که این موفقیت یکباره است، همچنان می‌تواند با استفاده از هر مازادی به سرمایه‌گذاران پرداخت کند. سیاست تقسیم سود تعیین می‌کند که ارزش سود سهام چگونه محاسبه می‌شود و چه زمانی پرداخت می‌شود. همچنین مشخص می‌کند که اگر یک شرکت دارای کلاس‌های متفاوتی باشد چه کسی  چه میزان سود دریافت می‌کند. به عنوان مثال، سهام ممتاز معمولاً حق دریافت سود سهام را قبل از دریافت سهام عادی دارند.

تنها یک راه درست برای اجرای سیاست تقسیم سود وجود ندارد، بلکه چهار رویکرد اصلی که توسط اکثر شرکت‌های بورسی استفاده می‌شود، وجود دارد. البته راه‌های دیگری نیز برای بازگرداندن پرداخت‌های نقدی به سهامداران وجود دارد که به طور معمول شامل موارد زیر است:
• سیاست سود سهام انباشته
• سیاست سود سهام پایدار 
• سیاست پیشروی تقسیم سود
• سیاست سود سهام ثابت 
• سایر اشکال سیاست تقسیم سود (سود سهام ویژه)
• بازخرید سهام  
• سود سهام با تخصیص سهم رایگان

  
سیاست سود انباشته

اگر شرکتی دارای سیاست تقسیم سود انباشته باشد، وجه نقد باقی مانده در شرکت پس از حسابداری تمام هزینه‌ها پرداخت می‌شود. یعنی سهامداران پس از کسر مخارج سرمایه‌ای، مخارج سرمایه‌ای و سرمایه در گردش شرکت باقی مانده را دریافت می‌کنند.
این پایدارترین و منطقی‌ترین سیاست تقسیم سود در نظر گرفته می‌شود، زیرا شرکت هر سال فقط آنچه را که می‌تواند بپردازد، پرداخت می‌کند. با این حال، همچنین به این معنی است که پرداخت‌های سود سهام بی‌ثبات است و به عملکرد شرکت و نیاز‌های مخارج آن بستگی دارد:
اگر شرکت به طور غیرمنتظره مجبور شود پول بیشتری سرمایه‌گذاری کند، پول کمتری برای سهامداران باقی می‌ماند. از سوی دیگر، اگر هزینه‌ها کمتر از برنامه‌ریزی شده باشد، بیشتر می‌شود. سیاست تقسیم سود باقیمانده را می‌توان نوعی بودجه‌ریزی مبتنی بر صفر برای سود تقسیمی در نظر گرفت. سود سهام هر سال با شروع از صفر بدون توجه به پرداخت‌های قبلی بررسی و تعدیل می‌شود.
سیاست تقسیم سود باقیمانده یا انباشته به شرکت‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به سایر سیاست‌ها ارائه می‌کند، زیرا الزامات رشد و سرمایه‌گذاری برای توزیع در اولویت قرار دارند. با این حال، این بدان معناست که سود سهام هر سال بسته به عملکرد شرکت متفاوت است.

سیاست سود سهام پایدار

هنگامی که یک شرکت دارای یک سیاست سود سهام پایدار است، سعی می‌کند هر سال بدون توجه به عملکرد شرکت، پرداخت ثابتی داشته باشد. ارزش سود سهام بر اساس عملکرد کوتاه مدت شرکت نیست. در عوض، سیاست سود تقسیمی پایدار بیشتر با چشم‌انداز‌ها و پیش‌بینی‌های بلندمدت مرتبط است. در نهایت، هدف این سیاست این است که پرداخت سود سهام به همان میزان درآمد بلندمدت رشد کند. یک راه متداول برای ساختار یک سیاست پایدار، استفاده از نسبت پرداخت هدف است. این تعیین می‌کند که چه نسبتی از سود در میان مدت و بلندمدت به سهامداران بازگردانده می‌شود.
مزیت سیاست سود تقسیمی پایدار این است که پرداخت‌ها قابل اعتماد و سازگار است، حتی اگر شرکت دچار تلاطم کوتاه مدت شود. یک شرکت سعی می‌کند سود سهام را حتی در یک سال بد پرداخت کند و در صورتی که سود آن را پوشش ندهد از ذخایر نقدی استفاده می‌کند. این یک نوع شبکه ایمنی برای سهامداران ایجاد می‌کند. با این حال، شرکت همچنین ممکن است سیاست یا مبنای پرداخت سود سهام را تغییر دهد، در صورتی که معتقد است عملکرد ناقص حفظ خواهد شد. یک سیاست سود سهام پایدار شامل تعهد بلند مدت است. سرمایه‌گذاران حتی در زمان رکود انتظار سود سهام ثابت دارند. با این حال، شرکت‌ها همچنین می‌توانند در مواقع مناسب وجوه را کنار بگذارند، زیرا هیچ تعهدی برای بازگرداندن آن سود اضافی به سرمایه‌گذاران ندارند.

سیاست پیشروی تقسیم سود

زمانی که یک شرکت یک سیاست سود سهام پیشرونده دارد، وعده رشد سالانه سود سهام را می‌دهد. همانند سود سهام پایدار، پرداخت با پیش‌بینی سود بلندمدت شرکت مرتبط است. تفاوت اصلی این است که با افزایش سود، یک سیاست مترقی با هدف افزایش سود سهام به میزان مشابهی انجام می‌شود. با این حال، زمانی که سود کاهش می‌یابد، شرکت همچنان پرداخت را افزایش می‌دهد.
این سیاست در بین سرمایه‌گذاران محبوب است زیرا تقریباً هر سال سود‌های بیشتری را تضمین می‌کند، صرف نظر از نحوه عملکرد شرکت. با این حال، زمانی که یک شرکت از پرداخت تدریجی استفاده می‌کند و مشکلاتی را تجربه می‌کند، سؤالاتی در مورد پایداری سیاست و توجیه توزیع پول بین سهامداران در زمانی که بودجه کافی برای انجام آن وجود ندارد، مطرح می‌شود. قیمت سهام یک شرکت ممکن است پشتیبانی شود اگر بتواند یک پرداخت تدریجی را در یک دوره زمانی ارائه دهد. با این حال، انعطاف‌پذیری شرکت در مواقع دشوار تجاری به طور قابل توجهی محدود می‌شود.

سیاست سود سهام ثابت

با یک سیاست سود سهام منسجم، پرداخت‌ها با عملکرد شرکت ارتباط نزدیکی دارد و با سود افزایش و کاهش می‌یابد. نرخ پرداخت اغلب برای این کار تعیین می‌شود. 
مثال: نرخ پرداخت ۲۰٪ به این معنی است که سهامداران ۲۰٪ از درآمد سالانه شرکت را دریافت می‌کنند.
ویژگی کلیدی یک سیاست سود تقسیمی منسجم، اندازه پرداخت بر اساس سود است:
 اگر شرکت افزایش ۵۰ درصدی سود را گزارش دهد، سود سهام باید فوراً دنبال شود. البته در صورتی که سود ۵۰ درصد کاهش پیدا کند این نیز صدق می‌کند. این بدان معناست که سرمایه‌گذاران از یک سال فوق‌العاده سود زیادی می‌برند، اما زمانی که شرکت در روز‌های سختی می‌گذرد، ضرر می‌کنند.
این می‌تواند منجر به سود‌های بی‌ثبات برای سرمایه‌گذاران شود، اما به این معنی است که پرداخت‌ها پایدارتر هستند زیرا مستقیماً با درآمد مرتبط هستند. از آنجایی که شرکت متعهد به نرخ ثابت درآمد است، بودجه‌های آینده را می‌توان بهتر برنامه‌ریزی کرد.

دستورالعمل‌های تقسیم سود به سرمایه‌گذاران مسیر روشنی می‌دهد و به بازار می‌گوید چه انتظاری داشته باشد. با اتخاذ یک سیاست، یک شرکت متعهد به نوع خاصی از بازده منظم به سهامداران است. مانند هر هدف دیگری، پرداخت سود سهام وعده داده شده فرض می‌کند که یک شرکت به هدف دست خواهد یافت. با این حال، اگر یک شرکت به وعده‌های خود به سهامداران عمل نکند، آن‌ها می‌توانند به سرعت از آن خودداری کنند.
برخی از شرکت‌ها بدون داشتن سیاست رسمی تقسیم سود، سود سهام پرداخت می‌کنند. برخی از شرکت‌ها مقادیر زیادی پول نقد دریافت می‌کنند که می‌خواهند آن‌ها را بدون وعده پرداخت‌های ثابت در آینده به سهامداران برگردانند. این می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که یک شرکت دارایی با ارزشی را بفروشد و سود مناسبی را ثبت کند. به همین ترتیب، اگر شرکتی در یک سال سود زیادی به دست آورد اما انتظار نداشته باشد که دوباره این کار را انجام دهد، ممکن است بدون سیاست صریح، سود سهام پرداخت کند.

سود سهام بخش مهمی از استراتژی و فرآیند سرمایه‌گذاری یک شرکت است. پرداخت سود سهام نشانه یک شرکت سالم تلقی می‌شود، اگرچه ارزیابی توان مالی نباید صرفاً بر اساس پرداخت سود سهام باشد. سود سهام بازدهی منظمی را برای سرمایه‌گذاران بالقوه فراهم می‌کند. بدون سود سهام، سهامداران باید بر افزایش قیمت سهام به عنوان تنها وسیله کسب سود تکیه کنند. تقسیم سود با محدودیت‌های قانونی حفظ ساختار سرمایه کمک می‌کند و صورت‌های مالی را آشکار می‌کند.
جذابیت برخی از شرکت‌ها تا حد زیادی به سود سهام بستگی دارد.
به عنوان مثال شرکت‌های خدمات شهری را در نظر بگیرید. تأمین برق و گاز بخشی از یک صنعت به شدت تحت نظارت است و با وجود تمام ثبات، فرصت‌های رشد محدودی را ارائه می‌دهد. فروش به ندرت شاهد حرکت‌های بزرگ در طول سال هاست و سود‌ها ثابت است. در حالی که می‌توان ادعا کرد که این بدان معناست که آن‌ها پتانسیل کمتری نسبت به سایر سهام دارند و نسبتاً خسته‌کننده هستند، این شرکت‌ها معمولاً برخی از قابل اعتمادترین پرداخت‌کنندگان سود سهام در بازار هستند. به این نوع سهام «سهام درآمدی» می‌گویند. شرکت‌ها در مورد سود سهام اولویت‌های متفاوتی دارند. به عنوان مثال، برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سهامداران در بالای لیست قرار دارند، در حالی که سایر شرکت‌ها پس از برآورده کردن سایر الزامات، اولویت پرداخت را دارند.

شرکت‌ها هیچ تعهدی برای پرداخت سود سهام به سهامداران ندارند

 پرداخت‌ها می‌تواند به سرعت از جدول خارج شود. زمانی که وضعیت یک شرکت رو به وخامت است و باید پس‌اندازی انجام شود، سود تقسیمی نقطه شروع منطقی برای چنین پس‌اندازی است. زمانی که تجارت عالی است، همینطور است، در این صورت سود سهام روشی منطقی برای بازگرداندن پول نقد اضافی به سهامداران است، که دوست ندارند ببینند پول در بانک بیکار بماند و خرج نشود.
سرمایه‌گذاران می‌دانند که وقتی یک سیاست تقسیم سود وجود دارد چه انتظاری داشته باشند و می‌توانند بسته به پیش‌بینی‌ها یا انتظارات شرکت و چسبندگی هزینه پیش‌بینی کنند که پرداخت‌های آینده به کجا می‌رود. یک سیاست همچنین می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا هزینه‌های خود را بهتر برنامه‌ریزی کنند. با این حال، اگر شرکتی سیاست‌های درستی نداشته باشد، ممکن است نتواند به وعده‌های خود عمل کند و تغییر جهت توسط سهامداران نادیده گرفته شود. با این حال، پایبندی به یک سیاست زمانی که شرکت واقعاً توانایی پرداخت آن را ندارد، خطر تأمین مالی پرداخت‌ها از طریق بدهی را به همراه دارد. بنابراین مشکل به تعویق افتاده است.

سرمایه‌گذاران باید تجزیه و تحلیل کاملی از یک شرکت انجام دهند تا سود سهام آن را به درستی درک کنند. ارزیابی چشم انداز، جریان نقدی و بدهی یک شرکت به درک احتمال پرداخت سود سهام کمک می‌کند. در زیر لیستی از معیار‌های کلیدی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند هنگام تجزیه و تحلیل سود سهام شرکت استفاده کنند:

نرخ پرداخت سود سهام

نسبت پرداخت سود سهام نشان می‌دهد که چه مقدار از سود یک شرکت به صورت سود سهام پرداخت می‌شود. این نرخ را می‌توان با تقسیم سود هر سهم بر سود هر سهم اندازه‌گیری کرددر همان دوره به اشتراک بگذارید. از نظر فنی، هرچه نسبت پرداخت سود بیشتر باشد، بهتر است، زیرا به این معنی است که نسبت بیشتری از سود به سهامداران باز می‌گردد. با این حال، سرمایه‌گذاران باید بدانند که نسبت پرداخت سود بسیار بالا همچنین به این معنی است که اگر شرکت نمی‌خواهد پرداخت‌ها را به طور کامل کاهش دهد یا حذف کند، در زمان‌های سخت آزادی عمل کمی دارد.

عملکرد سود

بازده سود تقسیمی از تقسیم سود سالانه شرکت بر قیمت سهام محاسبه می‌شود. رابطه بین این دو عنصر را نشان می‌دهد. این نسبت عمدتاً برای تجزیه و تحلیل سهام صرفاً از دیدگاه تقسیم سود استفاده می‌شود. تا زمانی که سود سهام ثابت بماند، بازده بسته به قیمت سهام در نوسان خواهد بود. یعنی می‌توان آن را با نوسانات قیمت سهام منحرف کرد (اگر سهامی که سود سهام پرداخت می‌کند، قیمت سهام خود را در یک روز به شدت کاهش دهد، بازده بیش از حد به نظر می‌رسد، برعکس). در نهایت، این عملکرد سود تقسیمی را در رابطه با قیمت سهام تجزیه و تحلیل می‌کند.

پوشش سود سهام

پوشش سود سهام به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک کنند که پرداخت سود سهام یک شرکت چقدر پایدار است. با تقسیم سود هر سهم بر سود سهام محاسبه می‌شود. این عمل به شما امکان می‌دهد تعیین کنید که شرکت چند بار می‌تواند پرداخت سود سهام خود را پوشش دهد.

نسبت بدهی خالص به EBITDA( سود قبل از بهره و مالیات)

این نسبت با تقسیم بدهی خالص شرکت (کل بدهی‌ها منهای نقدی و معادل نقدی) بر سود قبل از بهره، مالیات، استهلاک و... اندازه‌گیری می‌شود. تقسیم کردن این نشان دهنده توانایی یک شرکت برای مدیریت بدهی با سود خود است. این مهم است زیرا شرکتی که نمی‌تواند بدهی‌های خود را بپردازد بعید است که بتواند سود سهام پرداخت کند. از سوی دیگر، اگر شرکت مدیریت خوبی بر بدهی خود داشته باشد، شانس بیشتری برای توزیع بین سرمایه‌گذاران وجود دارد. هرچه این نسبت کمتر باشد بهتر است. با این حال، می‌تواند ارزش ردیابی این معیار را در طول زمان داشته باشد، زیرا می‌تواند سرنخ‌هایی درباره تقویت یا ضعیف شدن ترازنامه یک شرکت ارائه دهد.

تجزیه و تحلیل سیاست تقسیم سود یک شرکت به شما کمک می‌کند تا در مورد بازده سهامداران شفافیت کسب کنید، اما نباید آن را به عنوان واقعیت تغییرناپذیر تلقی کرد. در حالی که بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند تا حد امکان به تعهدات سیاست سود تقسیمی خود ادامه دهند، غیرعادی نیست که آن‌ها مجبور شوند مبنای سود سهام خود را تغییر دهند یا زمانی که نمی‌توانند پس از چندین سال سخت آن را حفظ کنند، به طور کلی پرداخت سود سهام را حذف کنند. برخی از شرکت‌ها پس از رفع کمبود‌های مالی با بدهی، چاره دیگری ندارند. در بلندمدت، هیچ بازدهی برای سهامداران از این طریق تأمین نمی‌شود. برای بسیاری، سود سهام کمتر سخاوتمندانه اما قابل اعتماد گزینه مسئولیت پذیرتر است.
سرمایه‌گذاران روش‌های مختلفی برای تجزیه و تحلیل سود سهام شرکت دارند، اما مهم است که این نکته را در ارزیابی گسترده‌تر شرکت لحاظ کنیم. درک سود سهام با استفاده از نسبت‌های مختلف مهم است زیرا می‌تواند نقش زیادی در ارزیابی نحوه به حداکثر رساندن بازده بالقوه سرمایه‌گذاری شما داشته باشد. در عین حال، دانستن امنیت و پایداری سود سهام بسیار مهم است.