گمرک و ترخیص کالا

گمرک و ترخیص کاری، فرآیندی حیاتی در واردات و صادرات کالاها است. شامل بررسی اسناد، ارزیابی کالاها، پرداخت عوارض و مالیات‌ها و اطمینان از تطابق با قوانین و مقررات مربوطه می‌باشد. ترخیص کاران ماهر به تسهیل این فرآیند کمک می‌کنند و سرعت تجارت را افزایش می‌دهند.

فهرست محتوا:

اهداف گمرک
نکات مهم درباره بازرگانی و گمرک
هزینه ترخیص کالا
استعلام گمرک
دلیل دریافت ارز در گمرک چیست؟
مناقصه گمرکی
خصوصی‌سازی گمرک
جمع‌بندی

گمرک یکی از نهاد‌هایی است که هر کشور برای داشتن تجارت راحت‌تر، نظام بهتر، ایجاد درآمد برای افراد جامعه و کشور از آن استفاده می‌کند.مبدا پیدایش گمرک در ایران، به زمان اشکانیان بر می‌گردد که در آن زمان، اقلامی مانند ادویه و پارچه ابریشم وارد کشور می‌شد و مسئولان مبلغی بابت آن دریافت می‌کردند. این نهاد مربوط به انتقال کالا بین کشورهاست و دولت نیاز دارد برای پیش بردن بهتر اهداف اقتصادی و سیاست‌‌ها، سازمان گمرک قدرتمندی و باکیفیتی داشته باشد.
امروزه بیشتر کشور‌ها با یکدیگر روابط تجاری و بازرگانی دارند. برای شغل بازرگانی، باید از مواردی مثل مراحل صادرات واردات، شرایط پرداخت و هزینه‌های لازم برای ترانزیت و گمرک و غیره به خوبی اطلاع داشت. در ابتدا، نام سازمان گمرک، شورای همکاری بوده و به وسیله کنوانسیون تشکیل دهنده شورای همکاری بنا نهاده شد. درنهایت، در چهارمین روز از نوامبر سال 1952 اسناد توسط 7 نفر از اعضا امضا و این سازمان قانونی شد. محل اصلی سازمان گمرک در کشور بلژیک شهر بروکسل است. این سازمان در اموری مانند ارزیابی کیفیت اجناس، قیمت مناسب ارزش آن ها، مبارزه با جعل سند، گرفتن عوارض، ارائه تسهیلات در سطح بین المللی مشغول به کار است.

اهداف گمرک

اهداف گمرگ بنا به دلایل زیر، در جهت اهداف دولت‌ها است:
•    حمایت از تولیدات داخلی 
•    بالا بردن بهداشت جامعه و سلامت کالا
•    بهره‌مندی از حقوق و مزایای گمرک
•    دریافت عوارض
•     مشمول قوانین خارجی شدن
•     استفاده از تسهیلات مربوط به تجارت
•     جلوگیری از قاچاق کالا
•    پایداری آثار فاخر فرهنگی
•    قطع زنجیره پول شویی
•     شراکت در کار‌های بین المللی
•    جلوگیری از ترور
•    حمایت از اختراعات افراد با اجرای قانون مالکیت فکری
  
باتوجه‌به نکات گفته شده، می‌توان گفت که موفقیت یک دولت تا حد زیادی در گرو کارایی گمرک آن است. این سازمان تا حد زیادی در ارتباط با دیگر ارگان‌ها و نهاد‌های کشور است و در صدد اجرای سیاست‌های کشور است. از دیگر سیاست‌های دولت که گمرک به دنبال اجرای آن است، شامل مواردی مانند اجرای سیاست‌ها و قوانین واردات، صادرات و حل مسائل ترانزیت است. بااین‌حال، مشکلاتی از قبیل حجم بالای اطلاعات، تغییرات روزانه قوانین بین المللی و داخلی، افزایش یافتن حجم تجارت جهانی و سایر موارد این‌چنینی، موجب کاهش روند مطلوب گمرک شده است. اما خبر خوب این است که گمرک الکترونیک با رشد و ارتقای سیستم موجود در گمرک، بر اساس قوانین جدید بین المللی، باعث افزایش کارایی و سلامت آن شده است.

نکات مهم درباره بازرگانی و گمرک

در ابتدا برای بازاریابی و فروش باید در مورد یک کشور یا کشورهایی که قصد صادرات به آن‌ها را داریم، به‌خوبی بررسی کنیم. معیار‌هایی که هنگام بازاریابی و فروش در گمرک باید در نظر بگیریم، شامل موارد زیر می‌شوند:

•    بسیاری از این موارد به این بستگی دارد که کالای شما چیست؟ 
•    شما فرد شناخته شده‌ای هستید؟ 
•    کشور موردنظر مناسب برای فروش محصول مناسب است؟
•    رابطه بین دو کشور واردکنند و صادرکننده از لحاظ اقتصادی یا حتی سیاسی چگونه است؟ 
•    میزان عرضه یا تقاضای محصول مورد نظر و تولید آن چطور است؟
•    میزان شناخت شما از ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی آنها چقدر است؟

از دیگر مواردی که هنگام بازاریابی و فروش باید مدنظر داشت، وضعیت جغرافیایی کشور مقصد و فاصله حدودی آن با کشور مبدأ، بررسی راه‌ها و مسیر رفت و برگشت است. شناخت کسانی که در این بازار با شما رقابت می‌کنند و پیدا کردن استراتژی متناسب با فروش نیز می‌تواند در موفقیت شما مؤثر باشد. 
استفاده از تجربه دیگر افرادی که در آن کشور کار بازاریابی و فروش را انجام داده‌اند، بررسی داده‌های داد و ستد محصول در کشور موردنظر نیز اهمیت بالایی دارد. آگاهی کامل از میزان تعرفه‌های موجود در کشور واردکننده و آشنایی با قوانین آن کشور، از دیگر نکای است که باید آن‌ها را در نظر گرفت.
باید موانعی که در راه بازاریابی و فروش ممکن است پیش بیاید را در هر دو کشور شناسایی کرد و به رفع آن‌ها پرداخت. دنبال کردن اخبار روزانه درمورد تجارت محصول مورد نظر، از دیگر راه‌های بازاریابی و فروش محصول است.
راه‌های دیگر بازاریابی و فروش، استفاده از سایت‌های آنلاین است که به‌طور ویژه برای پیدا کردن مشتریان خارجی طراحی شده‌اند. معمولا در کشور‌های مختلف، اتاق بازرگانی مشترکی بین چند کشور وجود دارد که با دریافت هزینه مشخصی، اطلاعاتی کلی درباره محصول موردنظر به شما می‌دهند.
یکی از مهم‌ترین موارد  در گمرک، مرحله ترخیص کالا است. این مرحله براساس قانون موجود در هر کشور، مراتب متفاوتی دارد. برای ترخیص کالا از گمرک، باید این قوانین را به خوبی بدانید؛ در غیر این صورت، با مشکلات زیادی مواجه می‌شوید و کالای شما قاچاق محصوب می‌شود.

ترخیص کاری 

شرکت‌های بسیار زیادی وجود دارند، که با قوانین ترخیص کالا آشنا هستند و در این راه می‌توانند به شما کمک کنند. یکی از مهم ترین نکات هنگام ترخیص کالا، ارائه مجوز‌های مخصوص این کار است. مجوز‌های شما باید نشان‌دهنده این باشند که کار شما کاملاً قانونی است. مهم‌ترین مجوزهای مربوط به کالا، مجوز‌های ترانزیت، حمل‌ونقل و از این قبیل مجوز‌ها هستند. هنگام ترخیص گمرک، به این نکته توجه کنید که باید به کمک یک ترخیص کار گمرک ارزش جنس خود را مشخص کنید؛ زیرا ارزش اجناس در کشورهای مختلف، با یکدیگر متفاوت است. مراحل انجام ترخیص کالا از گمرک شامل چندین مرحله می‌شوند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

1.    در ابتدا باید مدارکی همچون کارت بازرگانی، فاکتور برای خریداری جنس، اظهارنامه، بیمه‌نامه، پروانه صادرات و سایر مدارک لازم را تکمیل کنید.
2.    تکمیل و ثبت دو فرم که مربوط به اظهارنامه هستند
3.    اصلی‌ترین قسمت این کار، این است پس از چک کردن مراحل قبل و اطمینان حاصل کردن از درستی آن‌ها، کارشناس، شماره ارزیابی را وارد اظهارنامه می‌کند و گمرک سندی برای ترخیص کالا صادر می‌کند. پس از آن هم باید پروانه را از ترخیص کار گمرک دریافت کنید، آن را به انبارداری و سپس به قسمت خدمات ببرید و کالا را ترخیص کنید

ترخیص کالا در واقعیت، اصلاً کار ساده و پیش‌پاافتاده‌ای نیست و نیاز به مهارت خاص و بسیار زیادی دارد. به همین دلیل هم بهتر است با یک فرد متخصص در این باره شورت کنید تا اطلاعات کافی در اختیار شما قرار دهد و تجارب خود را نیز به شما منتقل کند. 
برای ترخیص کار، مواردی مانند شناخت تمام تعرفه‌های گمرک، اجرای تمام قوانین صادرات و واردات و همچنین قیمت عوارض همه کالا‌ها ضروری است. فرد باید مدارکی که برای گرفتن سند و ترخیص کالا استفاده می‌شوند را آماده کند.
فردی که در ترخیص کالا فعالیت دارد، باید خدماتی مانند راهنمایی دقیق ارباب رجوع درمورد ارزش کالا، تعرفه‌ها، ارائه اخبار و اطلاعات مهم، بخشنامه‌ها به افراد، کمک به مراجعان برای تسریع بخشیدن به عملیات ترخیص کالا از گمرک را به متقاضیان ارائه دهند. 

هزینه ترخیص کالا

 

هزینه‌های ترخیص کالا به هزینه‌هایی گفته می‌شود که برای بردن یک کالای به‌خصوص از گمرک خرج می‌شوند که همه آن‌ها به عهده صاحب بار است. این هزینه شامل موارد متنوعی مانند هزینه خالی کردن بار، انبارداری، کارشناسی کردن کالا و هزینه‌های آزمایش‌های روی کالا می‌شود
این نکته را مدنظر داشته باشید که هرچه کالا مدت بیشتری در گمرک بماند، هزینه ترخیص آن هم به‌نسبت بالاتر می‌رود؛ زیرا هزینه‌های نگهداری از محصول و انبارداری آن بیشتر است و باید هزینه بیشتری برای نگهداری از آن کرد. تعرفه‌های ترخیص کالا و واردات آن  در همه مکان‌ها تقریباً به یک اندازه است که این هزینه توسط هیئت وزیران تعیین می‌شود. این در حالی است که  قوانین امور گمرکی توسط شورای همکاری وضع می‌شوند و در کشور ایران، بر اساس قوانین جمهوری اسلامی اجرا می‌شوند. طبق قوانین امور گمرکی، مواردی مانند حجم کالا و نوع آن می توانند بر روی هزینه ترخیص آن اثرگذار است.
زمانی که بار را به موقع از گمرک خارج نکنید، باید هزینه‌های بیشتری برای جریمه‌های گمرکی بپردازید. اگر اجناسی که هنگام خرید بیمه می‌شوند دچار مشکلی شوند که صاحب کالا متحمل ضرر شود، بیمه،  کارشناسی را به محل حادثه می‌فرستد تا خسارت را برآورد وخسارت‌های وارد شده به کالا را پرداخت کند.
خسارات ترخیص و گمرک، نیازمند ارائه مدارکی مانند گواهی بیمه‌نامه، شماره بارنامه، مقدار و ارزش بار است. همچنین کارشناس بیمه باید بر اساس همین اسناد و اطلاعات، گزارش کاملی را پر کند. این کارشناس بیمه بعد از نوشتن گزارش، میزان و نوع خسارت‌ها را بررسی و طبق شرایط قرارداد خرید بار، گزارش را تکمیل می‌کند.
خسارت‌هایی که به بار وارد می‌شوند، ممکن است در مسیر و یا هنگام حمل‌ونقل و یا حتی قبل از رسیدن بار به گمرک یا در گمرک یا موقع خالی کردن بار رخ بدهد. در هر صورت، باید برای دریافت خسارت، مراحل گفته‌شده طی شود و مدارک لازم به کارشناس تحویل داده شود.

استعلام گمرک

برای استعلام گمرکی که به صورت الکترونیکی انجام می‌شود، باید طبق اصول زیر پیش روید:  

•    یک رمز پروانه بسازید
•    هنگامی که اظهارنامه  برای صدور مجوز می‌رود، فرد موردنظر می‌تواند کارتابل و سند را مشاهده کند.
•    در قسمت صدور مجوز، بخشی به نام تولید رمز وجود دارد که برای استعلام گرفتن از کالای گمرکی، باید این رمز را بردارید.
•    در این  مرحله، باید شماره سریال و کد گمرک را با  رمزی که برای پروانه است را وارد کنید.

دلیل دریافت ارز در گمرک چیست؟

نرخ ارز در گمرک به هزینه‌ای گفته می‌شود که دولت برای صادرات و واردات کالا از تاجران می‌گیرد. در اصل، مهم‌ترین کار گمرک، توجه و بررسی کالاها است. این سازمان، این کار را برای دستیابی به اهداف زیر انجام می‌دهد.

•    ایجاد یک منبع درآمد برای دولت
•    کنترل قیمت اجناس و نظارت بر امر دادوستد و کیفیت اجناس
•     با مشخص کردن این تعرفه، گمرک میزان عرضه و تقاضای یک محصول در کشور را تنظیم می‌کند
•     سوق دادن افراد به سمت خرید و فروش کالای داخلی و همچنین جلوگیری از ورشکست شدن کارخانه خصوصی و حمایت کردن از تولید ملی 
•    مشخص کردن ارزش هر کالا

 در سال‌های اخیر، دولت از ارز گمرکی برای واردات کالای‌های اساسی موردنیاز مردم و جلوگیری از قاچاق استفاده کرد. نرخ این ارز گمرکی برابر است با ETS که میانگین  نرخ ارز در بازار آزاد است. ارزش گمرکی یک کالا  باتوجه‌به هزینه‌هایی که صرف رسیدن کالا از مبدا به مقصد شده، حساب می‌شود که این هزینه شامل مواردی مثل هزینه خرید کالا،  حمل‌ونقل کالا از مبدا، بیمه و غیره می‌شود. ارزش گمرکی یک کالا به عواملی مثل کیفیت کالا، کشور سازنده، مبدا کالا، مقصد و محل فروش آن بستگی دارد.
به‌طورکلی، ارزش گمرکی کالا یکی از مهم‌ترین مواردی است که بازرگانان به آن توجه دارند. این ارزش که کدی با چهار رقم است، به هر کالا اختصاص پیدا می‌کند و تا حد زیادی این کد بر روی ارزش‌گذاری  هر کالا نیز تأثیر دارد.

مناقصه گمرکی

هر سازمان و اداره‌ای برای رفع نیاز‌ها و رشد خود، به بودجه نیاز دارد و از طرف دیگر، دولت هم وظیفه دارد که سرمایه را بین همه افراد جامعه به‌صورت مساوی تقسیم کند. برای همین هم دست به انجام مناقصه می‌زند. گمرک نیز به نفع دولت، برای سود رساندن به آن و در دسترس قرار دادن کالا‌ها برای مردم، مناقصه گمرکی را انجام می‌دهد. معمولاً تاریخ مناقصه را در روزنامه‌ها چاپ می‌کنند. این مناقصات برای رفع نیازهای مردم  و کارخانه ‌ها به کالا‌هایی مثل مواد اولیه، ماشین‌آلات و غیره به‌وجود می‌آیند.
 

خصوصی‌سازی گمرک

خصوصی‌سازی گمرک یکی از مسائلی هست که از سال پیش در باره آن صحبت شده و موافقان و مخالفان بسیار زیادی دارد. بسیاری از افراد بر این باور هستند، که دولت باید از گمرک به‌عنوان راهی برای کسب درآمد استفاده کند. از سوی دیگر، برخی از افراد هم اعتقاد دارند که باید بخشی از گمرک در اختیار دولت باقی بماند. بااین‌حال، برخی دیگر می‌گویند که بخش‌هایی از گمرک به معیشت و اقتصاد مردم ضربه می‌زند و بهتر است بخش خصوصی و بخش‌هایی که به اظهارنامه مربوط است، زیر نظر دولت باشد.
اما از معایب خصوصی‌سازی گمرک، می‌توان به مواردی مثل گران شدن قیمت اجناس اشاره کرد. بااین‌حال، اگر بخواهیم از مزایای خصوصی‌سازی گمرک بگوییم، می‌توان گفت که کیفیت اجناس بالا می‌رود و سرعت کارهای مربوط به گمرک نیز تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند؛ این یعنی سرمایه تاجران در مدت کوتاه‌تر نسبت به قبل، رشد بیشتری خواهد داشت.مالیات هر کالا بسته به هزینه‌های جنس خریداری شده، هزینه بیمه، سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی محاسبه می‌شود. از این مالیات، سهمی هم برای ارگان‌هایی مانند هلال احمر و آموزش پرورش کنار گذاشته می‌شود.طبق قانون، گمرک باید مالیات واردات کالا‌های لوکس و خاص را بدهد. در واقع، تاجران باید از سود جنسی که وارد کرده‌اند، به دولت مالیات پرداخت کنند و دولت برای هر کالا، مقدار معینی مالیات مشخص کرده است.

جمع‌بندی

به‌طورکلی، در این مقاله متوجه شدید که گمرک به چه معنی است و چه کارهایی انجام می‌دهد. افراد برای این‌که بتوانند کالای خود را از صادر و یا وارد کنند، باید هزینه‌هایی به گمرک بدهند که این هزینه در کالاهای مختلف، با یکدیگر متفاوت است.