صفر تا صد صادرات کالا

صادرات به معنای فروش کالاها و خدمات به کشورهای دیگر است که نقش مهمی در رشد اقتصادی و توسعه کسب‌وکارها دارد. این فرآیند موجب افزایش درآمد ارزی، ایجاد اشتغال و تقویت روابط بین‌المللی می‌شود. مدیریت صحیح صادرات به بهبود کیفیت محصولات و شناخت بازارهای جهانی کمک می‌کند.

فهرست محتوا:

انواع صادرات
انواع محصولات صادراتی
قوانین صادرات
مقاصد صادراتی ایران
امور مالیاتی صادرات
سازمان‌ها و سامانه‌های صادراتی
طریقه ورود به عرصه صادرات
صادرکنندگان موفق
ضرورت و اهمیت کنترل صادرات و واردات

 

افراد و شرکت‌هایی که در حوزه بازرگانی، بازاریابی و فروش محصولات فعالیت می‌کنند به طور حتم با واژه صادرات آشنا هستند. طبق یک تعریف کلی می‌توان گفت صادرات، فرایند نقل و انتقال کالا از کشور مبدا به کشور مقصد و عبور از گمرک کشور مبدا به دیگری است. این فرآیند با توجه به قوانین صادراتی کشورها صورت می‌پذیرد. هدف کلی از این کار یعنی صادرات کالا، فروش محصول و عرضه آن در یک جامعه بسیار بزرگ است. فرآیند صادرات به منظور رونق بخشی به درآمدهای ارزی یک کشور و از سوی دیگر ایجاد تعاملات و روابط اقتصادی انجام می‌شود. 
در این مقاله قصد داریم به ارائه مطالبی در زمینه صادرات، انواع آن، قوانین صادرات و هر آنچه که به این زمینه اختصاص پیدا می‌کند بپردازیم. اگر شما هم فعالیت بازرگانی دارید و یا در حوزه بازاریابی و فروش فعالیت می‌کنید و با دغدغه‌ای مواجه شده‌اید با ما همراه باشید و صفر تا صد صادرات را از ما بپرسید.

انواع صادرات

 

فرایند صادرات کالا را می‌توان در دو نوع اصلی طبقه بندی کرد که شامل صادرات مستقیم و غیرمستقیم است. صادرات مستقیم که یکی از مهمترین انواع این فرآیند بازرگانی است به صورت کاملاً مستقیم و به شکل‌های نمایندگی صادراتی، نمایندگان فروش سیار در دیگر کشورها، تاسیس شعبه فروش در خارج از کشور، سفارش پستی و ... صورت می‌پذیرد. 
در این روش شرکت‌های بازرگانی دایر در دیگر نقاط، متقاضیان را ترغیب به خرید محصولات کرده و تمامی امور فروش کالا در کشور میزبان را خود بر عهده می‌گیرند. بسیاری از شرکت‌ها و افراد از روش صادرات غیر مستقیم استقبال می‌کنند. 
چرا که این نوع صادرات به سرمایه بالایی نیازمند نبوده و از سوی دیگر با خطرات کمتری همراه است‌. شرکت‌های بازرگانی که در آغاز راه خود واقع شده‌اند می‌توانند برای توسعه کسب و کارشان از این نوع صادرات کمک بگیرند.
این فرآیند به شکل شرکت تجاری، شرکت مدیریت و صادرات، سازمان تعاونی صادرات و .. . قابلیت اجرا و پیاده سازی دارد. از سوی دیگر و مطابق با قوانین صادراتی گمرک، صادرات در سه بخش اصلی جای گرفته و شامل صادرات قطعی، موقت و مجدد است. صادرات قطعی به گونه‌ای از فرایند انتقال کالا گفته می‌شود که شما نمی‌توانید محصول صادر شده به کشور خارجی را دوباره به کشور بازگردانید.
در حالت معمول کالاهایی که در داخل کشور مونتاژ و یا تولید شده و به کشور دیگر انتقال داده می‌شوند دیگر به کشور باز نخواهند گشت. صادرات موقت، گونه‌ای از نقل و انتقال کالا است که شما می‌توانید محصول از کشور خارج شده را دوباره به کشور باز گردانید. 
در واقع در این نوع صادرات شما کالایی را برای مدت زمانی کوتاه از مرز خارج ساخته و دوباره به کشور باز می‌گردانید. مثلاً در مواقعی که تمایل به حضور در یک نمایشگاه بین المللی دارید و می‌خواهید کالایتان را در آن نمایشگاه معرفی و عرضه کنید. پس از پایان مدت زمان نمایشگاه نیز آن کالا را به کشور برگردانید. 
صادرات مجدد کالا به نوعی از نقل و انتقال کالا گفته می‌شود که شما کالایی را وارد کشور ساخته و تمایل دارید آن را دوباره به کشوری دیگر صادر کنید. در این روش درآمد ارزی بی دردسری خواهید داشت و سود بسیار بالایی به دست خواهید آورد .

انواع محصولات صادراتی

 

صادرات در کشور ایران را می‌توان به دو بخش وسیع دسته بندی کرد که عبارتند از صادرات نفتی و صادرات غیرنفتی. 
در حال حاضر مهمترین کالاهای صادراتی کشور ایران محصولات نفتی و شیمیایی، میعانات گازی، روغن‌های سبک، کالاهای معدنی و محصولات ساختمانی، پروپان مایع، متانول، پلی اتیلن و کالاهای کشاورزی و دامی هستند. 
صنایع دستی و کالاهای صنعتی را نیز می‌توان جزو مهمترین کالاهای صادراتی ایران به شمار آورد. از جمله محصولات صنعتی صادراتی ایران می‌توان به محصولات کاغذی، رادیو و وسایل ارتباطی اشاره کرد.

 

قوانین صادرات

 

افراد و یا شرکت‌های بازرگانی که تمایل به نقل و انتقال کالا به کشورهای دیگر دارند باید با جدیدترین قوانین صادراتی کشور آگاه باشند. در ادامه به برخی از مهمترین این قوانین اشاره خواهیم کرد.

 

تجاری بودن کالاهای صادراتی

یکی از مهمترین قوانین و مقررات صادرات کشور این است که کالایی که به این منظور انتخاب شده باید حتماً از نوع تجاری باشد. 
به این معنا که محصولاتی که برای فروش و یا خرید به کشورهای دیگر صادر شده و از آنجا به کشور وارد می‌شوند باید به همان شکل اولیه خود و بدون تغییر و تحول پس از طی شدن عملیات تولیدی و یا بسته بندی به فروش برسند. 
طبق این تعریف و تشخیص گمرک ایران، نمونه‌های تولیدی کالا، ماشین‌آلات، اجزا و قطعات مربوط به کارخانه‌های تولیدی، وسایل ضروری برای واحدهای علمی، پژوهشی و پزشکی، کالاهای غیر تجاری به شمار می‌روند.

شرایط صادرکننده کالا 

مجوز صادرات تنها برای افرادی صادر می‌شود که دارای برخی از شرایط و ویژگی‌ها باشند. برای نمونه این افراد باید تابعیت ایرانی داشته و اگر فرد حقیقی هستند باید حداقل ۲۱ ساله باشند. آقایان باید حتماً کارت معافیت از خدمت و یا پایان خدمت ارائه دهند.
اگر می‌خواهید به عنوان صادرکننده کالا فعالیت کنید باید حداقل ۳ سال سابقه کار تولیدی و یا تجاری داشته باشید و این میزان سابقه باید به تایید دو نفر از دارندگان کارت بازرگانی و یا افرادی که مدرک دانشگاهی‌شان در این زمینه است رسیده باشد. 
داشتن مکان مناسب و متناسب با حرفه و کسب و کار شما، ملک شخصی و یا اجاره‌ای یکی دیگر از شروط لازم برای انجام صادرات است. فردی که تمایل دارد در این حوزه فعالیت کند نباید سوء پیشینه و یا محکومیت‌های کیفری داشته و یا در کارنامه وی ورشکستگی به چشم بخورد.

داشتن کارت بازرگانی
یکی دیگر از قواعد صادرات بین المللی کالا داشتن کارت بازرگانی بوده و تمامی مراحل صادرات کالا با استفاده از این کارت انجام شدنی است.

 

مقاصد صادراتی ایران

 

در شرایط کنونی کشورهای عربی و آفریقایی یکی از مهمترین بازارهای صادراتی کشور ایران به شمار می‌روند. از جمله این کشورها می‌توان به عراق، امارات، عمان، غنا، آفریقای جنوبی، سوریه، کویت، قطر، نیجریه، موزامبیک، کنیا، سودان، الجزایر، تانزانیا، لبنان و اتیوپی اشاره کرد.

 

امور مالیاتی صادرات

 

مالیات صادرات بین المللی کالا را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین انواع مالیات به شمار آورد. مالیات برای صادرات مطابق با قوانین مشخص شده و باید این مالیات را در تاریخ مقرر پرداخت نمایید. 
برخی از کالاها مشمول معافیت مالیاتی خواهند شد که دارای شرایط خاصی است.  پس اگر به صادرات کالا تمایل دارید باید با قوانین امور مالیاتی صادرات آشنایی کافی داشته باشید. 
به طور کلی مالیات صادرات، مبالغی است که از شرکت‌ها و افراد صادر کننده در ازاء درآمدهای ناشی از صادرات دریافت شده و با عنوان عوارض و مالیات شناخته می‌شوند. اگر این مالیات‌ها به موقع پرداخت نشوند متحمل جریمه‌هایی سنگین خواهید شد.
مطابق با ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم کلیه درآمدهای ناشی از صادرات خدمات و کالاهای غیر نفتی و همچنین محصولات بخش کشاورزی صددرصد و درآمدهای حاصل از صادرات مواد خام اولیه ۲۰ درصد مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود. 
لازم به ذکر است که تمامی کالاهایی که در یک کشور تولید می‌شوند مشمول قانون مالیات هستند. اما در این میان برخی از کالاها و خدمات وجود دارند که از این قاعده پیروی نمی‌کنند. 
از جمله مهمترین کالاهای صادراتی معاف از مالیات در کشور می‌توان به اموال غیر منقول، محصولات کشاورزی که فرآوری نشده‌اند و یا کالاهایی اشاره کرد که توسط مسافران به کشور وارد شده و مازاد بر نیاز آن‌ها نیستند. 
دام و طیور زنده، زنبورعسل، آبزیان و نوغان، انواع بذر، کود، سم و نهال، کالاهای حوزه کتاب مانند مطبوعات، کتاب و لوازم تحریر مشمول این مالیات نیستند. 
از دیگر کالاهای صادراتی معاف از مالیات می‌توان به آرد خبازی، گوشت، نان، برنج، شیر، حبوبات، انواع دارو، فرش دستباف، کالاهای نظامی و امنیتی و انتظامی، خوراک دام و طیور اشاره کرد.

 

سازمان‌ها و سامانه‌های صادراتی

 

راه اندازی و تاسیس سازمان‌ها و سامانه‌های صادراتی متنوع اقدامی است که به منظور تسهیل فرآیند صادرات کالا اندیشیده شده است. 
از جمله این سامانه‌ها می‌توان به سامانه جامع تجارت و سامانه جامع انبارها اشاره کرد و یا سامانه شناسه کالا، سامانه جامع امور گمرکی، سامانه جامع تجارت داخلی افق، سامانه مجوزها، سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی، سامانه جام، سامانه استعلام پروانه صادراتی، سامانه کارت بازرگانی و .. را نام برد.

 

طریقه ورود به عرصه صادرات

 

بسیاری از افراد و یا شرکت‌های بازرگانی تمایل دارند به عرصه صادرات کالا وارد شوند. اما شیوه انجام این کار را نمی‌دانند. در واقع مراحل صادرات کالا اقدامی معمولی و ساده نبوده و با پیچیدگی‌های مخصوص به خود همراهی می‌کند. 
یکی از مهم‌ترین مراحل برای این کار دریافت کارت بازرگانی است. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که اشخاص حقیقی و یا حقوقی که تمایل به صادرات غیر مستقیم و یا با واسطه دارند نیازی به این کارت نخواهند داشت. 
کارت بازرگانی در واقع نوعی مجوز حقوقی است که به دارندگان این امکان را می‌دهد که بتوانند به داد و ستد کالا اقدام نمایند. دریافت این کارت خود مراحلی داشته و انواع مختلفی از کارت‌های بازرگانی هم وجود دارد که باید پیش از آغاز کار با مراحل و انواع و شرایط دریافت این کارت آشنایی داشته باشید. از سوی دیگر باید سازمان‌ها و سامانه‌های صادراتی و یا نهادهای مختلفی که در زمینه تجارت فعال هستند را بشناسید. چرا که قرار است با آن‌ها روابطی برقرار ساخته و یا خدماتی را دریافت کنید. از جمله این سازمان‌ها می‌توان به اتاق بازرگانی اشاره کرد و یا کنسولگری‌های ایران در دیگر کشورها را نام برد. 
پس از این کار باید فرایندهای بازاریابی و فروش صادراتی را بشناسید تا بتوانید برای کالاهای خود در کشور مقصد مشتری پیدا کنید. برای انجام این فرآیند باید بازار کشور مقصد را به خوبی شناخته و با فرهنگ و آداب و رسوم آن، قوانین صادراتی بین المللی، وضعیت بازار در کشور مقصد و .. . آشنایی کافی حاصل کنید. یکی دیگر از مهم‌ترین اقداماتی که باید طی این مراحل به آن توجه داشته باشید آشنایی با استراتژی‌های صادراتی، فرآیندهای گمرکی و ترخیص کالا و آگاهی از تعرفه‌های صادراتی است. همان‌طور که می‌دانید ترخیص کالا به فرآیندی اطلاق می‌گردد که طی آن ورود یک کالا به کشور و یا خروج آن به یک مقصد خاص، اقدامی قانونی تلقی خواهد شد. در غیر این صورت کالای مورد نظر، از نوع قاچاق به شمار می‌رود. پس باید حتماً با رویه‌های انجام این کار آشنا باشید و یا نکات مربوط به بیمه را در نظر بگیرید. این امکان وجود دارد که یک محموله صادراتی در میانه‌های مسیر بنا به هر دلیلی از بین برود و یا امکان استفاده نداشته باشد. در این شرایط باید حتماً از بیمه‌های بار صادراتی استفاده کنید که انواع و اقسام مختلفی داشته و هرکدام مزایا و معایبی دارند. برای اینکه طریقه ورود به عرصه صادرات را بدانید باید با روش‌های حمل و نقل کالا نیز آشنا باشید. همان‌طور که می‌دانید محصولات مختلف صادراتی از مسیرهای جاده‌ای، هوایی، حمل و نقل ریلی و دریایی به کشور مقصد انتقال پیدا می‌کنند. 

هر کدام از این روش‌ها ویژگی‌های مخصوص به خود را داشته و مزایا و معایبی هم دارند. برای اینکه به یک صادرکننده تبدیل شوید باید اصول مکاتبات بازرگانی بین المللی را نیز به خوبی شناخته و بر آن تسلط پیدا کنید. چرا که قرار است با طرف‌های خارجی خود مذاکره کرده و یا به عقد قراردادهای بین المللی دست بزنید. 

یادگیری اصطلاحات مهم بازرگانی خارجی در این حوزه به شما کمک قابل توجهی خواهد کرد. همچنین باید چگونگی و یا شیوه نقل و انتقال ارزی را بشناسید و با تفاوت‌های حقوقی و بانکی میان کشورهای مختلف آشنایی کافی داشته باشید.

 

صادرکنندگان موفق

 

صادرکنندگان موفق دارای برخی از ویژگی‌ها هستند. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

 

داشتن استراتژی‌های صادراتی مناسب

در حال حاضر تغییر و تحولات وسیعی در عرصه‌های مختلف زندگی بشر صورت پذیرفته و شیوه‌های صادرات کالا نیز از این تحولات بی‌بهره نمانده است. امروزه برای داشتن صادرات موفق نباید تنها به شیوه‌های سنتی تمرکز داشته باشید. پس داشتن استراتژی‌های مناسب صادراتی و انجام مبادلات پویا ضرورت اساسی دارد. 
این امکان وجود دارد که شما پتانسیل‌های زیادی برای تولید یک محصول و یا تبدیل و صادرات آن داشته باشید. اما با این حال ضرورتی ندارد که در همه عرصه‌ها وارد شوید. در واقع باید ورود شما به این عرصه با قدرتی بالا همراه بوده و در زمینه‌هایی صورت بگیرد که توان گسترش آن در بازارهای هدف بین المللی را دارید. 
شما باید برای توسعه صادرات یک بازار هدف مناسب و با ظرفیت بالا در نظر گرفته و آن را نگه دارید و سپس به گسترش و توسعه آن دست بزنید. انجام این اقدامات تنها در پرتو داشتن استراتژی‌های صادراتی مناسب اتفاق خواهد افتاد.

 

عرضه محصولات و خدمات با قیمت مناسب

یکی از مهمترین عواملی که باعث شده بسیاری از صادرکنندگان ایرانی نتوانند به اهداف مد نظر خود در حوزه صادرات دست پیدا کنند و یا به راحتی بازارهای هدف خود را در اختیار دیگر کشورها قرار دهند بالا بودن قیمت تمام شده کالاها به دلیل ورود واسطه‌ها با نگاه سودجویانه است. 
اگر بتوانید محصولات و خدمات خود را با قیمت مناسب و به صورت بی واسطه به بازارهای هدف عرضه کنید نقش بسیار موثری در سودآوری بنگاه اقتصادی خود خواهید داشت و این عامل شما را به یک صادرکننده موفق مبدل خواهد ساخت.

 

بسته بندی مناسب کالاها

در بسیاری از موارد کشورهای دیگر تنها به این دلیل می‌توانند بازارها را از دست تجار و صادرکنندگان ایرانی خارج کنند که کالاهای صادراتی آن‌ها، بسته بندی نامناسبی داشته و از جذابیت کافی برخوردار نبوده است. 
در فرایند صادرات تنها نباید به کیفیت محصول خود تمرکز داشته باشید. توجه به جذابیت محصول ارائه شده در بازار و کیفیت بسته بندی آن هم مهم است.

 

ضرورت و اهمیت کنترل صادرات و واردات

 

کنترل قوانین صادرات و وارداتی کشور بسیار اهمیت دارد. چرا که تولید داخل بخش بسیار مهمی از کشور و اقتصاد است. این بخش سال‌های سال مورد بی‌توجهی قرار گرفته و به واردات بی رویه، بدون قانون و بدون نظارت اقدام شده است. به همین دلیل توسعه اقتصادی و یا دستیابی به خودکفایی نیز تحت تاثیر واقع شده و مشکلات زیادی برای تولیدکنندگان داخلی شکل گرفته است. در این شرایط اقداماتی از قبیل کنترل صادرات و کمک به خودکفایی نقش بسیار موثری در اقتصاد کشور خواهد داشت.
با انجام چنین اقداماتی شاهد کاهش هزینه و قیمت کالاهای اساسی و یا مصرفی خواهیم بود. چرا که در این صورت کالاهای مورد نظر به جای صادر شدن و خروج از کشور به بازارهای داخلی تزریق می‌شوند.از سوی دیگر بسیاری از استراتژی‌های صادراتی و سیاست‌های آن باید با تغییراتی مواجه شود. در بسیاری از مواقع کشور دچار کمبود یک کالا و یا فقدان آن شده است. در این مواقع صادرات کالا ضرورتی نداشته و معنایی پیدا نمی‌کند. اگر از صادرات مواد اولیه پیشگیری به عمل آید امکان بهبود شرایط اقتصادی وجود دارد. به همین دلیل دولت‌ها باید تلاش و اهتمام جدی خود را برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی بگذارند تا به خودکفایی رسیده و یا نیاز به صادرات مواد اولیه و وارد کردن کالای نهایی نباشد. در حال حاضر بسیاری از کالاهای تولید شده در کشور از کیفیت بالایی برخوردار بوده و یا با کالاهای خارجی مشابه هستند. ارزی که برای واردات این کالاها صرف می‌شود تولیدکننده داخلی را از بین برده و ارز فراوانی را از کشور خارج خواهد ساخت. 
پس دولت‌ها باید با به‌کارگیری استراتژی‌های صادراتی و وارداتی مناسب از ورود کالاهایی که امکان تولید در داخل دارند جلوگیری کرده و به کنترل صادرات و نظارت بر کالاهای صادراتی دست بزنند.‌