اصول جذب و ترخیص منابع انسانی

جذب و ترخیص منابع انسانی فرآیندی است که سازمان‌ها برای تأمین و جدایی کارکنان انجام می‌دهند. جذب شامل شناسایی، ارزیابی و استخدام افراد مناسب است، در حالی که ترخیص به خروج کارکنان از سازمان به‌صورت بازنشستگی، استعفا یا اخراج پرداخته و شامل مدیریت فرایندهای خروج و حفظ روابط مثبت می‌شود.

فهرست محتوا:
•    بررسی استراتژی‌های فرایند جذب نیروی انسانی
•    مراحل جذب و استخدام منابع انسانی
•    برآورد منابع انسانی موردنیاز سازمان
•    مدل‌های جذب منابع انسانی
•    اخلاقیات در جذب و ترخیص کارکنان
•    شرایط ترخیص نیرو
•    جمع‌بندی 

همان‌طور که می‌دانید زمانی که یک مجموعه و شرکتی که تأسیس می‌شود و شروع به فعالیت می‌کند، نحوه عملکرد و موفقیت‌های آن باید بیشتر باشد تا بتواند اعتماد افراد بازار را جلب کند. یکی از عواملی که در موفقیت یک سازمان می‌تواند مؤثر باشد کارکنان آن است. 
افرادی که تخصص لازم را دارند و به‌صورت حرفه‌ای دلسوزانه برای موفقیت مجموعه تلاش می‌کنند. جذب و استخدام این دسته از افراد کار ساده‌ای نیست و نیاز است، بین چندین کارجو که به شرکت برای استخدام مراجعه می‌کنند شما بهترین و مناسب‌ترین فردی که مناسب سازمان است را استخدام کنید.
استخدام افراد مناسب مجموعه باید به دست یک فرد خبره و کاربلد انجام شود، کسی که توانایی و دانش فرایند جذب نیروی انسانی را داشته باشد و باید بدانید که از لحاظ تخصصی و اخلاقی چه فردی مناسب‌ترین انتخاب برای مجموعه است و قدرت انتخاب بین چندین فرد متخصص را برای مدیریت کسب‌وکار مجموعه خود داشته باشد.
 

بررسی استراتژی‌های فرایند جذب نیروی انسانی

برخی از شرکت‌ها معتقد هستند که نیازی به داشتن لاین منابع انسانی نیست و اگر بخواهند نیرویی استخدام کنند به سرپرست یا مدیر لاین مربوطه می‌سپارند. در صورتی که فرایند جذب استخدام افراد یک فرایند تخصصی است که باید فرد مصاحبه‌کننده دانش و مهارت کافی را داشته باشد. 
شما در قدم اول باید بدانید که از نیروی خود چه انتظاری دارید و می‌خواهید چه‌کارهایی را برای مجموعه شما انجام دهد. برخی از مجموعه‌ها دوست دارند نیرویی باتجربه را استخدام کنند، نیرویی که سابقه کاری بالایی دارد و تجربه در پوزیشن مدنظر را داشته باشد.
برخی دیگر از مجموعه‌ها به توانایی و مهارت و دانشی که افراد دارند اعتماد می‌کنند و به آن‌ها اجازه کسب تجربه را می‌دهند. اینکه شما چطور فردی را دوست دارید استخدام کنید یک موضوع اختیاری است؛ ولی چیزی که مهم است و همه مجموعه به دنبال آن هستند این است که شما فردی انتخاب کنید که تعهد کاری و اخلاقی داشته باشد و دلسوزانه برای مجموعه فعالیت کند.

مراحل جذب و استخدام منابع انسانی

مراحل جذب نیروی انسانی فرایندی است که توسط مدیر مجموعه، مدیر منابع انسانی و مسئول بخش موردنظر انجام می‌شود و نقش مهم اساسی را، مدیر منابع انسانی دارد و به مدیران دیگر کمک می‌کند که بهترین فرد را برای مجموعه انتخاب کنند. روند کلی فرایند جذب منابع انسانی به‌صورت زیر است:

بررسی نیاز مجموعه
زمانی که یک موقعیت شغلی در مجموعه خالی می‌شود که کمبود نیرویی در یک لاین وجود داشته باشد، مسئول منابع انسانی باید به دنبال جذب نیرو مدنظر سازمان باشد. درواقع یک مسئول منابع انسانی همیشه باید نیازهای لاین‌های مختلف و شرح کارهای آن‌ها را به طور مختصر بداند تا در صورت لزوم آمادگی لازم برای اطلاع‌رسانی و پخش آگهی را داشته باشد.

انتشار آگهی و آماده‌سازی شرح شغلی
در این مرحله شما باید ارتباط قوی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های جذب نیرو داشته باشید. هنگامی که در یک لاین به دنبال نیرو هستید باید یک شرح وظایف کلی از کارهای مربوطه را آماده کنید و در آگهی خود درج کنید و این کار باعث می‌شود که کارجو بهتر بتواند تصمیم‌گیری کند و می‌داند که تا حدودی قرار است که چه‌کارهایی را انجام دهد.

بررسی رزومه‌های ارسال شده
این مرحله از سخت‌ترین مراحل است و شما باید تک‌به‌تک رزومه‌ها را بررسی کنید تا بتوانید چندین رزومه را تأیید کنید. در این مرحله شما می‌توانید از برخی از برنامه و نرم‌افزارها کمک بگیرید که از طریق سرچ کلمات کلیدی که تعریف می‌کنید، رزومه‌ها بررسی و غربال می‌کند.

تماس تلفنی و دعوت به مصاحبه
در این مرحله شما رزومه‌های برتری که انتخاب کرده‌اید را مجدداً بررسی می‌کنید و با افراد تماس می‌گیرد و به‌صورت حضوری برای مصاحبه آن‌ها را دعوت می‌کنید. بهتر است که در تماس تلفنی مجدداً درباره سابقه کاری افراد سؤال کنید و به طور مختصر شرح کاری مجموعه خود را توضیح دهید تا اگر توافق اولیه حاصل شد، کارجو را به مصاحبه دعوت کنید.

مصاحبه حضوری
مصاحبه حضوری بخش مهمی از فرایند استخدامی است و شما در این مرحله می‌توانید مرحله جذب و به‌کارگماری نیرو را تکمیل کنید و بهتر است که مصاحبه حضوری به‌صورت دومرحله‌ای باشد.
مرحله اول مسئول نیروی انسانی با فرد مصاحبه کند و بیشتر خلقیات رفتاری و روان‌شناسی فرد موردنظر را مورد بررسی قرار دهد و شرایط اولیه کار را برای او توضیح دهد.
در مرحله دوم مدیر یا مسئول مربوطه‌ای که به دنبال نیرو برای لاین خود است با فرد مصاحبه کند و تخصص و مهارت‌های فرد را بسنجد و سؤالات تخصصی و کاری را از او بپرسد. برخی اوقات مصاحبه مرحله دوم می‌تواند در قالب یک آزمون کوتاه عملی باشد یا با پرسیدن یک مسئله می‌توانید توانایی حل مسئله کارجو را محک بزنید. 

به توافق رسیدن و پذیرش نیروی کار
در این مرحله شما فرد موردنظر خود را انتخاب می‌کنید و بر سر حقوق و مزایای کار با شرکت شما به توافق می‌رسید. هنگامی که کارجو فرایند جذب را طی کرده و بستن قرارداد کاری انجام شد باید او را با محیط کار و نحوه کار آشنا کنید.

برآورد منابع انسانی موردنیاز سازمان

 
برنامه‌ریزی و برآورد نیروی منابع انسانی به ۵ مرحله زیر تقسیم می‌شود:
•    تعیین موجودی نیروی انسانی در سازمان
•    مطالعه و بررسی اهداف آتی‌سازمان
•    برآورد نیاز سازمان به نیروی انسانی
•    برآورد عرضه نیروی انسانی (از منابع داخلی و خارجی)
•    مقایسه عرضه و تقاضای نیروی انسانی و تعیین سیاست‌های پرسنلی سازمان بر آن اساس
گاهی خالی‌شدن نیروی انسانی در یک لاین جهت انتقال و ارتقا پیداکردن نیرو است؛ یعنی اینکه در یک پست فردی ارتقا شغلی گرفته است و باید نیروی جایگزین استخدام شود.

مدل‌های جذب منابع انسانی

•    برگزاری شبکه‌های رویداد
•    نشر آگهی در شبکه‌های اجتماعی
•    روش هد هانتینگ
•    نشر آگهی در روزنامه یا سایت‌های مربوطه
•    نقل انتقال داخل سازمانی
•    استخدام کارکنان گذشته
•    برگزاری آزمون

اخلاقیات در جذب و ترخیص کارکنان

یکی از عوامل مهمی که در جذب یا ترخیص یک نیرو بسیار مهم است، رعایت اصول اخلاقی سازمانی است و اگر فرد اصول اخلاقی را رعایت نکند موجب اختلال در سازمان می‌شود. بهتر است که فردی که استخدام می‌کنیم خصوصیات اخلاصی زیر را داشته باشد:
•    پیروی از قوانین سازمان
•    ارتباط مؤثر
•    ایجاد روابط حرفه‌ای
•    مسئولیت‌پذیر بودن
•    حرفه‌ای‌گری/استانداردها
•    حسابگر بودن
•    قابل‌اعتماد بودن
•    دانستن وظیفه سازمانی بدون دادن تذکر
•    احترام‌گذاشتن به همکاران
•    کارکردن هوشمندانه
موارد گفته شده از اخلاقیات درست کارکنان بوده است و بهتر است که نیرویی که استخدام می‌کنید اخلاقیات مناسب استخدام را داشته باشد. حال برخی از خصوصیات اخلاقی باعث ترخیص نیرو یا حتی کارفرمایان می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
•    خشونت در حین کار
•    سوءاستفاده اخلاقی و کاری
•    تبعیض قائل‌شدن بین کارکنان
•    عدم پرداخت حقوق به‌موقع
•    انتظارات بیش از حد از سازمان
•    انتقال اطلاعات مهم سازمان
•    اختلاس و زد و بندهای اقتصادی
•    تبعیض قائل‌شدن بین دوستان و آشنایان با دیگر کارکنان

شرایط ترخیص نیرو

گاهی اوقات پیش می‌آید که نیرویی با انتخاب خود یا بر اساس صلاح دید سازمان مجبور به مرخصی کردن یا ترخیص می‌شود. ترخیص نیرو قوانین خاصی دارد و اول ‌از همه شما باید حقوق و مزایای آن را به طور کامل پرداخت کنید. اگر نیروی شما اخلاقیات را رعایت نکرده باشد و شما مجبور به اخراج آن شده‌اید باید آن را بر اساس قوانین خاص وزارت کار انجام دهید تا مشکلی برای کارفرما یا فرد پیش نیاید.
ترخیص نیرو شرایط مختلفی دارد که در ادامه برخی از آنان را بررسی می‌کنیم:
•    ترخیص کوتاه‌مدت یا همان مرخصی گرفتن به دلیل کار و تحصیل
•    ترخیص از طرف سازمان به دلیل رعایت‌نکردن اخلاقیات
•    ترخیص از جانب کارجو به دلایل شخصی یا ارتقا شغلی در سازمان دیگر
•    ترخیص بانوان به دلیل زایمان و بارداری

جمع‌بندی

مدیریت منابع انسانی یکی از بخش‌های مهم در سازمان‌ها است که وظیفه فرایند جذب و ترخیص نیرو را بر عهده دارند و علاوه‌برآن عملکرد و نحوه کارکردن نیروها را بررسی می‌کنند و به‌خوبی می‌تواند به‌کارگماری نیروها را انجام دهد. برخی از سازمان‌ها تصور می‌کنند که داشتن نیروی انسانی اهمیت چندانی ندارد! درصورتی‌که این تصور درست نیست و باید بدانید که حضور منابع انسانی باعث مدیریت کسب‌وکار شما می‌شود.
جذب نیروی انسانی باید با قوانین و استراتژی‌های درستی انجام شد و باید بدانید که استخدام فرد نامناسب می‌تواند در بلندمدت صدمات و آسیب‌های زیادی را به سازمان وارد ‌کند که برخی از آن‌ها واقعاً جبران‌ناپذیر است در نتیجه اصول جذب نیروی انسانی بسیار مهم است.
برخی کارکنان هم با رعایت‌نکردن اصول اخلاقی موجب برهم‌زدن نظم یا حتی اختلال در روند کاری سازمان می‌شوند که این بخش هم باید منابع انسانی مدیریت کند و همچنین جایگزین مناسبی را برای این افراد پیدا کنید. ما در این مقاله سعی بر این داشتیم که اصل جذب یک فرد مناسب را برای شما توضیح دهیم و در خصوص اخلاقیات مناسب کارکنان توضیح دهیم. این نکته را بدانید که کارکنان ستون‌های یک سازمان هستند که نقش بسیار مهمی در عملکرد و روندسازمان دارند.