مسیر راه‌اندازی یک استارتاپ موفق

راه‌اندازی استارتاپ شامل فرآیند توسعه ایده‌ای نوآورانه، تحقیق بازار، جذب سرمایه، تشکیل تیم و ایجاد یک مدل کسب‌وکار پایدار است. هدف اصلی، حل مشکلی خاص یا ارائه راه‌حلی جدید در بازار است. موفقیت استارتاپ نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و انعطاف‌پذیری بالا است.

فهرست محتوا:

•    تعریف استارت آپ
•    ویژگی‌های مهم استارت آپ
•    انواع استارت آپ
•    مراحل راه اندازی استارت آپ
•    موفقیت استارت آپ ها
•    شکست استارت آپ ها
•    استارت آپ خوب
•    نتیجه گیری

 

تعدادی جوان را تصور کنید که دور یک میز نشسته‌اند، یک نفر ایستاده و با ماژیک‌های رنگی روی تخته وایت‌برد، برنامه‌های دردست‌اجرا و برنامه‌های انجام‌شده را مرور می‌کند. تا سر برمی‌گردانید فردی را می‌بینید که جدولی را روی شیشه پشت سرش ترسیم کرده است و کاغذهای رنگی را روی شیشه می‌چسباند. دو تا سه نفر پشت لپ‌تاپ نشسته‌اند و درحالی‌که غرق تفکر هستند، کد می‌نویسند یا داده‌ها را ثبت می‌کنند. 
در اتاقی دیگر، جلسه‌ای پر شور پابرجاست و افراد حاضر در جلسه با یکدیگر کلنجار می‌روند تا بتوانند راهی برای تست محصول پیدا کنند و سرمایه‌گذار را قانع کنند که این روش جواب می‌دهد. لحظاتِ بودن کنار این آدم‌ها لحظاتی پر از استرس، انگیزه، کار و تلاش مستمر و بی‌وقفه برای زنده‌ماندن یک چیز است که آن هم استارت آپ یا کسب و کار نوپایی است که تصمیم گرفته‌اند آن را بزرگ کنند.
 

تعریف استارت آپ

قبل از اینکه بگوییم استارت آپ چیست بهتر است به این بپردازیم که استارت آپ چه چیز نیست. برای همین به شما توصیه می‌کنیم این اشتباه که دیگران درباره تعریف استارت آپ انجام می‌دهند را مرتکب نشوید و آن را شرکتی کوچک که به دنبال درآمدزایی و رشد است در نظر نگیرید. 
مانند خیلی از واژه‌ها، افراد و منابع متفاوتی تعریف‌های گوناگونی از استارت آپ ارائه داده‌اند. برای مثال اگر در دیکشنری وبستر، کلمه استارت‌ آپ را جست‌وجو کنید متوجه خواهید شد که استارت آپ یک کسب و کار جدید است. اما این تعریف، دامنه بسیار گسترده‌ای دارد و با این حساب، فروشگاهی کوچک که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده است، استارت آپ محسوب می‌شود. بنابراین به تعریف کامل‌تری از استارت آپ نیاز داریم.
مرکز کسب‌وکارهای کوچک آمریکا، استارت آپ را کسب‌وکارهایی می‌داند که دو ویژگی مهم 1. پیاده‌سازی بر بستر تکنولوژی 2. پتانسیل رشد بالا دارند. 
اما برویم سراغ تعریفی که دقیقا با ذکر کردن سه ویژگی‌ بسیار مهم، تعریفی دقیق از استارت آپ ارائه می‌دهد. استیو بلنک که در نظریه‌پردازی حوزه استارت آپ پیشگام است، استارت آپ را اینگونه تعریف کرده است:
سازمانی که تشکیل شده است تا مدل کسب و کار خود را جست و جو کند؛ برای آنکه این تعریف یادتان بماند می‌توانید از استارت آپ ها به عنوان جست‌و‌جوگران مدل کسب‌وکار یاد کنید که شرایطی پر از ابهام را تجربه می‌کنند. اما ممکن است سوال پیش بیاید که در جست‌وجوی چه؟
آن وقت است که آقای استیو بلنک پاسخ خواهد داد: تکرار پذیری و مقیاس‌ پذیری.
شما آنقدر باهوش هستید که سه ویژگی مهم استارت آپ را در این تعریف پیدا کرده باشید. بیایید این سه ویژگی را یکبار دیگر مرور کنیم.

ویژگی 1: ابهام
استارت آپ ها در شرایط ابهام به سر می‌برند چون پاسخ سوالات زیادی را باید پیدا کنند اینکه چه محصولی با چه مدلی به چه مشتریانی با چه ارزشی پیشنهاد شود.

ویژگی 2: تکرار پذیری
آن‌ها نیاز دارند بتوانند به سادگی فرآیند توسعه را از محصولی به محصول دیگر داشته باشند. 

ویژگی 3: مقیاس‌ پذیری
استارت آپ باید بتوانند کاری که برای 100 مشتری انجام می‌دهند را برای 1000 یا 10000 مشتری انجام دهند.

تکرارپذیری و مقیاس‌ پذیری، رشد را تسهیل می‌کند و از این رو هدف استارت آپ، رشد سریع است. شاید دانستن ویژگی‌های دیگری از استارت آپ به شما کمک کند تعریف دقیق‌تری از استارت آپ در ذهنتان شکل بگیرد. بیایید این ویژگی‌‌ها را با هم مرور کنیم.
•    سن 
استارت آپ، کسب و کاری نوپاست که در مراحل اولیه تعیین محصول، شناخت مشتری، مدیریت برند، بازاریابی،  جذب و استخدام و... است. 
•    نوآوری
نوآوری، نقش کلیدی را در استارت آپ ایفا می‌کند و یکی از ویژگی‌های مهم محسوب می‌شود. استارت آپ به دنبال مزیت رقابتی پایدار است و برای تضمین حضورش، باید نوآور باشد.
•    ریسک
ابهامی که درباره آن صحبت کردیم، موجب می‌شود استارت آپ در معرض ریسک قرار بگیرد. سرمایه‌گذاری با ریسک بالا از ویژگی‌های استارت آپ است.
•    انعطاف پذیری
مشکلات زیادی ممکن است سر راه یک استارت آپ به وجود بیاید. از مشکلات داخلی گرفته تا فرصت‌ها و تهدیدهایی که وجود دارد. استارت آپ به شکلی پویا خود را با تغییرات و شرایط، سازگار خواهد کرد.
•    حل مشکل
مشکل آن چیزی است که صاحبان استارت آپ آن را احساس کرده‌اند و برای حل آن پا به میدان گذاشته است و روی حل مشکل متمرکز شده است. استارت آپ ها صرفا به دنبال این نیستند که در بازار، تفاوت ایجاد کنند بلکه می‌خواهند بر تغییر در زندگی افراد توسط ارائه خدمت یا محصول، متمرکز شوند.
•    کار تیمی
استارت آپ بدون حضور تیمی فعال و پویا، جایی برای فعالیت ندارد. کار تیمی و تعهد تمامی اعضای تیم از مهم‌ترین ویژگی‌های یک استارت آپ است.

 

انواع استارت آپ
استارت آپ را می‌توان به چند شکل تقسیم‌بندی کرد. اگرحوزه فعالیت را محور تقسیم‌بندی قرار دهیم می‌توانیم بگوییم استارت آپ های حوزه نوآوری، استارت آپ های حوزه آموزش، استارت آپ های حوزه مالی و... .
اگر مدل کسب و کار را محور تقسیم‌بندی استارت آپ قرار دهید، طبقه‌بندی متفاوتی شکل می‌گیرد. مدل واسطه‌ای، بازارگاه (Marketplace)، دریافت حق عضویت، سفارشی‌سازی، به محض نیاز، فروش مستقیم، فریمیوم، حراج و محصول مجازی از جمله مدل های کسب‌وکاری هست که انواع استارت آپ بر اساس آن تعریف می‌شود.
تقسیم‌بندی دیگری که برای استارت آپ ها وجود دارد عبارت‌اند از:
استارت آپ های شرکت های بزرگ، استارت آپ های مقیاس‌پذیر، استارت آپ های سبک زندگی، استارت آپ کسب‌وکار کوچک، استارت آپ اجتماعی و استارت آپ قابل خرید، تقسیم‌بندی دیگری است که استارت آپ ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.

 

مراحل راه‌اندازی استارت آپ ها
برای راه‌اندازی یک استارت آپ بایستی 10 مرحله را پشت سر بگذارید؛ این مراحل عبارت‌اند از:
•    ایده را پیدا کنید
ایده‌ای ناب پیدا کنید؛ ایده‌ای خوب که برگرفته از یک نیاز باشد. نیازهای اطرافتان را خوب شناسایی کنید تا بتوانید به ایده‌های فوق‌العاده برسید.
•    تحقیق کنید
زمانی‌که ایده را پیدا کردید و مصمم به شروع و راه اندازی استارت آپ شدید، تحقیقاتتان را شروع و آن را به مرور کامل کنید. راه‌حل‌های رفع نیاز را پیدا کنید. مستندات لازم را جمع‌آوری کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.
•    نمونه اولیه بسازید
ساخت نمونه اولیه و تحقیقات گسترده درباره کارایی آن از مهم‌ترین مراحلی است که باید هنگام راه اندازی استارت آپ انجام دهید.
•    نمونه اولیه را به تعداد محدودی از افراد ارائه کنید
قرار نیست جامعه هدف گسترده‌ای برای ارائه نمونه اولیه داشته باشید، می‌توانید نمونه‌ای محدودتر را انتخاب کنید و با ابزارهای کاربردی درباره نمونه اولیه‌تان بازخورد بگیرید.
•    نامی برای برندتان انتخاب کنید
عجله نکنید. یادتان باشد نام برند شما در عین زیبایی بایستی متناسب با اهداف شما باشد. نامی را انتخاب کنید که تداعی‌کننده حس خاص استفاده از محصول باشد.
•    دامنه‌ای ثبت کنید و در شبکه‌های اجتماعی حضور پیدا کنید
صفحه‌ای را در شبکه‌های اجتماعی برای برندتان در نظر بگیرید. برند شما بایستی به خوبی به دیگران معرفی شود؛ برای همین از تولیدکنندگان محتوا، سئوکارها و دیجیتال مارکتینگ به بهترین شکل استفاده کنید.
•    مالکیت معنوی را فراموش نکنید
محافظت از حقوق مالکیت فکری ایده، یکی از کارهای مهمی است که نباید از آن غافل شوید. 
•    سرمایه‌گذار جذب کنید
پشتیبانی مالی، بخش مهم و حیاتی استارت آپ است. سرمایه‌گذاران را قانع کنید که می‌توانند پولشان را به شما بدهند و مطمئن باشند مثمر ثمر خواهد بود.
•    از افراد متخصص کمک بگیرید
مشاوران با تجربه انتخاب کنید تا راه را به شما نشان دهند. شاید به تنهایی نتوانید از پس تمام چالش‌ها بربیایید و فرد متخصص بتواند راهی پیش روی شما بگذارد که اگر راه را اشتباه رفتید، اولین دوربرگردان دور بزنید.
•    نوبت راه‌اندازی کسب‌وکار است
اگر از مراحل قبلی به سلامت عبور کردید، می‌توانید کسب و کار خود را راه‌اندازی کنید.
اکنون که با مراحل راه‌ اندازی استارت آپ آشنا شدید، می‌خواهیم موفقیت استارت آپ را بررسی کنیم.

موفقیت استارت آپ ها
همان‌طور‌که گفتیم استارت آپ، فضایی پر ابهام را تجربه می‌کند و نمی‌توان پیش‌بینی 100% داشت که فلان استارت آپ، موفق می‌شود و فلان استارت آپ شکست می‌خورد. حتی ممکن است استارت آپ ها بعد از شکست‌های متوالی بتوانند به مدلی موفق برسند.
با تمام این تفاسیر، عواملی وجود دارد که اگر یک استارت آپ درون خود داشته باشد، می‌توان به موفقیت آن خوشبین بود. برای موفقیت استارت آپ می‌توانید این راه‌ها را امتحان کنید:
•    چشم‌اندازی روشن ترسیم کنید و از قدرت الهام‌بخشی برای انگیزه‌دهی به تیم استفاده کنید.
•    تیمی پویا متشکل از افرادی مسئولیت‌پذیر و منعطف تشکیل دهید.
•    قدرت پیش‌بینی و آینده‌نگری خود را افزایش دهید یا افرادی را به این تیم اضافه کنید که قدرت انجام این کار را داشته باشند.
•    نوآور باشید و عوامل ضد خلاقیت را از میان بردارید.
•    به همکاران و هم‌تیمی‌ها روحیه دهید.
•    قدرت رویارویی با چالش‌ها را در افراد ایجاد کنید.
•    افراد، توانمندی‌ها و استعدادهای بالقوه آن‌ها را کشف کنید.
•    پشتکار داشته باشید و تسلیم نشوید.
•    بین کار و زندگی تعادل ایجاد کنید.
با رعایت تمامی این موارد گاهی ممکن است شکست بخوریم؛ شاید تیم ما آن تیمی نباشد که انتظار داشتیم؛ شاید نتوانستیم در رویارویی با چالش‌ها مقاومت کنیم و هزاران شاید دیگر. بیایید شکست استارت آپ ها را بررسی کنیم.

 
شکست استارت آپ ها
گاهی پیش می‌آید که عاشق شدن کار دست ما می‌دهد. در استارت آپ، ما عاشق ایده‌مان می‌شویم و آنگاه چشممان را بر روی واقعیت‌ها می‌بندیم؛ آنگاه تا چشم باز می‌کنیم متوجه می‌شویم به دنبال راه‌حلی رفته‌ایم که برای خودمان جذاب و جالب بود نه برای بازار (مشتریان)؛ پس نباید انتظار موفقیت می‌داشتیم.
ممکن است در مراحل ارزیابی، تحقیق بازار و تست محصول اولیه، دقت لازم را نداشتیم و پس از اجرا شکست خوردیم. 
برای شکست نخوردن، یادمان باشد دقت کافی را داشته باشیم و همه تلاشمان را بکنیم تا اگر شکست خوردیم بگوییم همه تلاشمان را کردیم. از هنرِ کنار گذاشتن ایده در زمان مناسب غافل نشویم و لجوجانه بر روی ایده‌های نادرستمان پافشاری نکنیم.

 

استارت آپ خوب
با توجه به آنچه تا اینجا خواندید می‌توانید بگویید یک استارت آپ خوب چه استارت آپی است؟
استارت آپ خوب، استارت آپی است که:
•    به خوبی فرصت‌های از دست رفته را می‌شناسد و هوشندانه با آن‌ها روبرو می‌شود.
•    بر روی هدفش، عمیقا تمرکز می‌کند.
•    صدای مشتری را می‌شنود و معتقد است حق با مشتری است.
•    به رشد کردن، پایدار و متعهد است.
•    انعطاف‌پذیر است، به موقع بازخورد می‌گیرد و براساس بازخوردها، حرکت بعدی خود را تعریف می‌کند.
•    با خلاقیت و نوآوری، در افراد احساس نیاز را ایجاد می‌کند.
•    وقت را طلا می‌داند و هیچ فرصتی را از دست نمی‌دهد.
•    تیمی از افراد سخت‌کوش و لایق تشکیل می‌دهد که همه برای رسیدن به رسالتی مشترک، ماهرانه تلاش می‌کنند.
•    موفقیت‌های کوچک را ارج می‌نهد و برای آن پاداش در نظر می‌گیرد.
•    در مواقع لازم، افراد متخصصی که باعث سرعت‌بخشی به تیم می‌شوند را اضافه می‌کند.
•    شاخص‌های کلیدی عملکرد دقیق تعریف می‌کند و بر اساس آن، عملکردها را بررسی و ارزیابی می‌کند تا چالش‌ها را به موقع شناسایی کند و مسیر رشد را هموار کند.

نتیجه‌گیری
با خواندن این مقاله متوجه شده‌اید که پشت ظاهر شیک یک استارت آپ تا چه اندازه سختی نهفته است. در یک استارت آپ، تمامی اعضای تیم بایستی همیشه برای حرکت بعدی آماده باشند. استارت آپ ها با سه واژه ابهام، تکرارپذیری و مقیاس پذیری شناخته می‌شوند. عوامل زیادی در موفقیت و شکست یک استارت آپ نقش دارند که می‌توانید در این نوشتار اطلاعات لازم را به دست آورید.
 سعی کردیم با گفتن مراحل راه اندازی استارت آپ، تا حدی شما را نسبت به این مراحل آگاه کنیم. اگر با خواندن این مقاله مصمم هستید استارت آپ را آغاز کنید، خودتان را برای منعطف بودن، پویایی و چابکی آماده کنید که ستاره قطبی‌تان منتظر شماست.